SPIJT

Het was een andere George W. Bush dan we gewend zijn, die avond op de persconferentie na de ontmoeting met zijn buddie Tony Blair. Niet de zelfverzekerde optimisme uitstralende Texaan, maar veeleer een man gebukt onder de zorgen, ouder en wijzer geworden. Voor het eerst kwam er een woord van spijt over zijn lippen. Ja, hij zat goed fout toen hij de opstandelingen in Irak uitdaagde met zijn provocerende bring it on en het was ook verkeerd om te verklaren dat hij Osama Bin Laden dead or alive in handen wilde krijgen. En Bush ging nog een stap verder: de mishandeling van Irakezen in de Abu Ghraib gevangenis was de grootste fout die de Amerikanen in Irak hebben gemaakt. Daar blijven we nog lang een zware prijs voor betalen zei Bush nog.

Zowel Bush als Blair gingen vervolgens over tot de orde van de dag en ze herhaalden als een gebedsmolen hun mantra: dat er weliswaar problemen zijn in Irak maar dat het de goede kant opgaat. Tout va tres bien Madame la Marquise. Er is nu immers eindelijk een regering – zonder minster van defensie en binnenlandse zaken, maar alla – en binnenkort (over zo een anderhalf jaar) zullen het Iraakse leger en de veiligheidstroepen in staat zijn om de rol van de Coalitie over te nemen en een einde te maken aan het geweld en de burgeroorlog.

Bush en Blair blijven hun luchtspiegelingen voor werkelijkheid nemen en hun spijt betreft met andere woorden meer de vorm dan de inhoud. President Bush zei het met zoveel woorden: hij had geleerd dat hij zich in het vervolg genuanceerder moest leren uitdrukken. De boodschap is niet verkeerd, maar de manier waarop ze gebracht wordt kan beter. Het is verleidelijk om achter de spijtbetuigingen van Bush de hand te zien van spinmeester Karl Rove, die beter dan wie ook beseft dat de president iets moet doen om zijn desastreuze populariteitscijfers te keren al is het natuurlijk ook mogelijk dat de president na vijf jaar in het Witte Huis inderdaad tot inkeer is gekomen.

Maar het berouw van Bush over Abu Ghraib klinkt niet echt oprecht. Voor het gevangenisschandaal zijn een paar kleine garnalen gestraft, het hogere militaire echelon is buiten schot gebleven. En de president zelf heeft weliswaar onder druk van de Republikeinse senator John McCain een wet ondertekend die het folteren verbiedt maar hij heeft zijn handtekening vergezeld van een zogenaamde signing statement waarin

hij verklaart dat hij de wet zal interpreteren in overeenstemming met de constitutionele bevoegdheden van de president. In mensentaal: de president zal de wet toepassen als hem dat zo uitkomt en anders zal een beetje folteren door zijn onderdanen door de vingers worden gezien.

Als president Bush Abu Ghraib de zwaarste fout van zijn militairen in Irak noemt zal hij binnenkort zijn waardenschaal moeten bijstellen. Het incident in de Iraakse stad Haditha waarbij een eenheid Marines vorig jaar in november 24 burgers in koelen bloede zouden hebben vermoord dreigt uit te groeien tot een nog veel groter schandaal. Niet alleen de afschuwelijke gebeurtenissen in het Iraakse stadje zelf, maar ook de manier waarop de militairen de zaak in de doofpot hebben willen stoppen. Het orkaanseizoen in Amerika is begonnen maar de politieke storm over Haditha zou wel eens zwaardere gevolgen kunnen hebben voor de president en zijn partij dan Katrina, een jaar geleden. En het is de vraag of een paar jaar gevangenisstraf voor de soldaten die de trekker hebben overgehaald en een publieke spijtbetuiging van de president dit keer zullen volstaan.

Johan Depoortere

Washington

donderdag 1 juni 2006